Libroj trakukendaj
1. Libro de yona friedman
/germane/ Machbare Utopien - Absage an geläufige Zukunftsmodelle
/titolo de la franca origina eldono/ Utopies r´ealisables - Comment vivre entre les autres snas ^etre chef et sans ^etre esclave?
Realigeblaj utopioj - Malakcepto de kutimaj modeloj estontaj
El la ĉapitro 1 Enkonduko de 3 Aksiomoj
a) Utopioj estiĝas de kolektiva malkontenteco
b) Utopioj nur povas estiĝi kiam ekzistas konata rimedo kiu estas uzebla por finiĝi la malkontenteco
c) Utopio nur estas realigebla kiam ĝi estas aprobita kolektive
- Koncerne la realigebla utopio precipe gravas gajni unue la aprobon kolektivan
- Koncerne la plano gravas ke la metodo estas aplikebla
Alie dirite, la realigebla utopio ĉiam estas antaŭ la plano. Ekde kiam la ideo de la realibebla utopio estas akceptita, sekvas la realizado de la plano dank al la metodo, sen tio la realigebla utopio, tion oni devas substreki, ne estiĝus.
La estiĝo de utopio ĉiam estis karakterizita per tempa malfruiĝo de konoj aŭ scioj: Kiam oni pro malkontenta situacio pripensas apliki novan metodon, tiam tiu metodo estas jam konata minimune unu generacio. Por esti pli precize oni povus diri ke ofte nur post nova metodo estas aplikita oni taksas situacion kiel malkontenta. Tiamaniere antaŭ kelkaj jarcentoj certaj malsanoj estis akceptita kiel fakto kaj la pensadon ke estus ebla kuraci ilin nur estiĝis kiam oni eltrovis praktike imageblan kuracmetodon.
La tria aksiomo estas tiu kiu precipe gravas, kvankam ĝi estas malatentata de surfacaj rigardantoj. Kiam ni okupas pri facila ekzemplo de malsano kaj ĝia kuracmetodo, ni tuj renkontas tiun kriterion; ne sufiĉas eltrovi kuracilon kontraŭ malsanon; la malsanulo ankaŭ devas esti preta ĝin preni.
Se la unua leĝo de utopioj, kiam ni nun vidis, koncernas la malfruecon inter malkontenteco (unua aksiomo) kaj aplikebla metodo (dua aksiomo), tiam la dua leĝo de utopioj koncernas la malfruecon inter la aplikeblaj metodoj (dua aksiomo) kaj la kolektiva aprobo (tria aksiomo), kiu necesas por la aplikado de la metodo.
Tiuj du malfruecaj leĝoj ĉiam malrapidigas (dum minimume du generacioj) la pluevoluon de la homa specio (en bono kiel en malbono).
Yona Friedman plue distingigas paternalistaj kaj senpaternalistaj utopioj. La unua aksiomo postulas kolektivan konsciencon pri ekzistanta malkontenteco, la tria aksiomo postulas kolektivan aprobon rilate la rimedojn aplikendajn. Tiuj du aksiomoj do koncernas la kolektivon, la dua aksiomo koncerne konata rimedo ne postulas teknikan konon de la kolektivo. Tiu rezonado montras ke la rilato inter la unua kaj tria aksiomo estas fundamenta koncerne realigeblaj utopioj, ĉar ĝi difinas la kolektivon por kiu la utopio estis koncipita. Kaze de paternalista utopio la konscienco pri aplikebla metodo estas en la manoj de manpleno da individualistoj, kiuj estas nomita elito. Kaze de senpaternalistaj utopioj la samaj scioj estas posedataj de ĉiuj aŭ estas atingeblaj de ĉiuj egalmaniere, kaj ĉiuj tri aksiomoj validas por unu kaj la sama kolektivo.
1. Libro de yona friedman
/germane/ Machbare Utopien - Absage an geläufige Zukunftsmodelle
/titolo de la franca origina eldono/ Utopies r´ealisables - Comment vivre entre les autres snas ^etre chef et sans ^etre esclave?
Realigeblaj utopioj - Malakcepto de kutimaj modeloj estontaj
El la ĉapitro 1 Enkonduko de 3 Aksiomoj
a) Utopioj estiĝas de kolektiva malkontenteco
b) Utopioj nur povas estiĝi kiam ekzistas konata rimedo kiu estas uzebla por finiĝi la malkontenteco
c) Utopio nur estas realigebla kiam ĝi estas aprobita kolektive
- Koncerne la realigebla utopio precipe gravas gajni unue la aprobon kolektivan
- Koncerne la plano gravas ke la metodo estas aplikebla
Alie dirite, la realigebla utopio ĉiam estas antaŭ la plano. Ekde kiam la ideo de la realibebla utopio estas akceptita, sekvas la realizado de la plano dank al la metodo, sen tio la realigebla utopio, tion oni devas substreki, ne estiĝus.
La estiĝo de utopio ĉiam estis karakterizita per tempa malfruiĝo de konoj aŭ scioj: Kiam oni pro malkontenta situacio pripensas apliki novan metodon, tiam tiu metodo estas jam konata minimune unu generacio. Por esti pli precize oni povus diri ke ofte nur post nova metodo estas aplikita oni taksas situacion kiel malkontenta. Tiamaniere antaŭ kelkaj jarcentoj certaj malsanoj estis akceptita kiel fakto kaj la pensadon ke estus ebla kuraci ilin nur estiĝis kiam oni eltrovis praktike imageblan kuracmetodon.
La tria aksiomo estas tiu kiu precipe gravas, kvankam ĝi estas malatentata de surfacaj rigardantoj. Kiam ni okupas pri facila ekzemplo de malsano kaj ĝia kuracmetodo, ni tuj renkontas tiun kriterion; ne sufiĉas eltrovi kuracilon kontraŭ malsanon; la malsanulo ankaŭ devas esti preta ĝin preni.
Se la unua leĝo de utopioj, kiam ni nun vidis, koncernas la malfruecon inter malkontenteco (unua aksiomo) kaj aplikebla metodo (dua aksiomo), tiam la dua leĝo de utopioj koncernas la malfruecon inter la aplikeblaj metodoj (dua aksiomo) kaj la kolektiva aprobo (tria aksiomo), kiu necesas por la aplikado de la metodo.
Tiuj du malfruecaj leĝoj ĉiam malrapidigas (dum minimume du generacioj) la pluevoluon de la homa specio (en bono kiel en malbono).
Yona Friedman plue distingigas paternalistaj kaj senpaternalistaj utopioj. La unua aksiomo postulas kolektivan konsciencon pri ekzistanta malkontenteco, la tria aksiomo postulas kolektivan aprobon rilate la rimedojn aplikendajn. Tiuj du aksiomoj do koncernas la kolektivon, la dua aksiomo koncerne konata rimedo ne postulas teknikan konon de la kolektivo. Tiu rezonado montras ke la rilato inter la unua kaj tria aksiomo estas fundamenta koncerne realigeblaj utopioj, ĉar ĝi difinas la kolektivon por kiu la utopio estis koncipita. Kaze de paternalista utopio la konscienco pri aplikebla metodo estas en la manoj de manpleno da individualistoj, kiuj estas nomita elito. Kaze de senpaternalistaj utopioj la samaj scioj estas posedataj de ĉiuj aŭ estas atingeblaj de ĉiuj egalmaniere, kaj ĉiuj tri aksiomoj validas por unu kaj la sama kolektivo.
